टुकड़ा, तुकडा / Tukrā, Ţukďā

"Κομμάτι". Συνήθως πρόκειται για μικρής διάρκειας αυτόνομες συνθέσεις στα κρουστά. Αν και μπορεί να περιέχουν ένα μικρό tihāī προς το κλείσιμό τους, σχεδόν ποτέ δεν πρόκειται για συνολική μορφή Tihāī ή Cakradāra. Ο δάσκαλός μου Nirmal Goswami έλεγε ότι συνήθως είναι δομικά ασύμμετρα και, κατά τη γνώμη του, κάθε Ţukďa περιέχει ένα μικρό απόσταγμα σοφίας γύρω από το όργανο (και αυτό μπορεί να αφορά τη δομή ή την ακολουθία των Bola) και φέρει χαρακτηριστικά υφολογικά γνωρίσματα μιας Gharānā. Σε κάποιο βαθμό μάλιστα, δίνονται από το δάσκαλο στο μαθητή ως κάτι ιδιαίτερο και ξεχωριστό, για την επιβράβευση της συνολικής του προόδου.

++++

++++

++++

Ο όρος Ţukďā (ή Tukrā) σημαίνει "κομμάτι" ή "τεμάχιο / τμήμα". Είναι μια μάλλον σύντομη σύνθεση, συνήθως διάρκειας ενός μέτρου (Āvarta), συνήθως δεξιοτεχνικού χαρακτήρα. Πολύ συχνά οι φράσεις στις οποίες διαιρείται ένα Ţukďā είναι ασύμμετρες μεταξύ τους, τόσο ρυθμικά, όσο και ηχοχρωματικά, και δεν ακολουθούν την γενική αρχή τεμαχισμού σε Khuli και Bandh μισά. Ένα Ţukďā συχνά ολοκληρώνεται στο επόμενο Sama με τριαδική δομή τύπου Tihāī. Αντίστοιχες δομές με το Ţukďā, αλλά μικρότερες σε διάρκεια (που ξεκινούν από άλλα σημεία του μέτρου –συχνά από την αρχή του δεύτερου μισού / Khālī) συνήθως ονομάζονται Mukhďā (που σημαίνει "πρόσωπο" ή "στόμα"), και χαρακτηρίζονται από γρήγορες συλλαβές (Bola) πριν το Sama.

Ανάμεσα σε άλλα, ο Nirmal Goswami μου έδωσε τα δύο ακόλουθα Tukrā σε μέτρο Tīntāla (16 Mātrā). Το πρώτο εμφανίζει το χαρακτηριστικό της ασυμμετρίας στην διάρκεια των φράσεων που το αποτελούν (υποδεικνύω τις αρχές των φράσεων με '*'), και έχει ένα πολύ ενδιαφέρον "κρυφό" Tihāī, ενώ το δεύτερο εμφανίζει έντονες ηχοχρωματικές αντιθέσεις ανάμεσα στην φράση της πρώτης γραμμής με τους κλειστούς ήχους, και στην φράση που επαναλαμβάνεται τρεις φορές (Tihāī) και έχει αποκλειστικά ανοιχτούς ήχους.

Από τον Nirmal έχω επίσης κάποια Ţukďā σε μέτρο Jhampatāla (2+3+2+3 = 10 Mātrā), από τα οποία παραθέτω ένα σύντομο

και ένα πιο εκτεταμένο, το οποίο έχει και Tihāī που ξεκινά από το πρώτο υπογραμμισμένο KraDha. Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί ότι το πρώτο τμήμα, και η αρχή του Tihāī, είναι με κλειστούς ήχους, ενώ η καταληκτική διαδοχή ανοιχτών ήχων GaDi GaNa NaGa (TeTe) Dha διαφοροποιεί έντονα το ηχόχρωμα και δημιουργεί άλλες προσμονές. (σημ. το TeTe είναι κλειστός ήχος στην Tablā, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της όλης –ανοιχτών ήχων– φράσης).