- Παραδοσιακοί ρυθμοί, writer:Λάιος, Σάκης
Μια εκπαιδευτική πρακτική προσέγγιση σε παραδοσιακούς ρυθμούς σε χρήση στην ελληνική επικράτεια. Για χρήση από μαθητές και εκπαιδευτικούς Δημοτικών και Γυμνασίων.
Στο κείμενο αυτό προσεγγίζονται με απλό [θέλω να πιστεύω] τρόπο οι δημοφιλέστεροι παραδοσιακοί ρυθμοί σε χρήση στην ελληνική επικράτεια. Αρχικά, επιδιώκεται η εξοικείωση του μαθητή με τις έννοιες: παλμός (ή χτύπος ή χρόνος ή μετρική μονάδα), με τις ομάδες (ή ενότητες) παλμών, με την έννοια του μέτρου (ή μετρικού κύκλου). Στη συνέχεια, παρουσιάζεται και εξηγείται το σύστημα ονοματοποιητικών συλλαβών που χρησιμοποιείται εδώ για την καταγραφή των ρυθμών. Στο κυρίως περιεχόμενο, παρατίθενται πίνακες στους οποίους αναφέρονται και προτείνονται, για κάθε ρυθμό, βασικά μετρικά σχήματα για να εκτελεστούν σε κρουστό με μονή μεμβράνη (π.χ. μπεντίρ, νταϊρέ, νταραμπούκα, τουμπερλέκι, ρεκ...), καθώς και μερικές βασικές παραλλαγές τους. Στους πίνακες αυτούς δεν χρησιμοποιούνται σύμβολα της Δυτικής σημειογραφίας (νότες σε πεντάγραμμο), αλλά η ακολουθία των ονοματοποιητών συλλαβών που αντιστοιχούν στην διαδοχή των ήχων που πρέπει να εκτελεστούν στο όργανο, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό ρυθμικό αποτέλεσμα. Πιστεύω, και διαρκώς το διαπιστώνω, ότι ο τρόπος αυτός οδηγεί γρήγορα σε κάποιο ικανοποιητικό ηχητικό αποτέλεσμα στην τάξη και στην αύξηση του ενδιαφέροντος των διδασκομένων, μέσω της συμμετοχής τους σε σύνολα κρουστών.
Το τελικό κείμενο θα είναι διαθέσιμο προσεχώς. Προσωρινά, και για λόγους ελέγχου, έχω αρχίσει να βάζω κάποιες παραπομπές προς σελίδες του Λεξικού, που θα χρησιμοποιηθούν και στο τελικό κείμενο...
Please, stand by...!
{last updated: Oct. 11, 2012 // Nov. 01,2017}
Κατάλογος των σχετικών λημμάτων στο Λεξικό
Draft Contents
3 Ονοματολογία των ήχων
Κάθε [μεμβρανόφωνο] κρουστό όργανο μπορεί να παράγει μια ποικιλία ήχων που διακρίνονται μεταξύ τους από τις διαφορές στο ηχόχρωμά τους, αλλά και σε επιμέρους παραμέτρους του, όπως την ένταση, τη συχνότητα, τη διάρκεια (χρόνο απόσβεσης). Ένας δάσκαλος (ή, γενικότερα, εκτελεστής) μπορεί να μεταφέρει την γνώση του στην εκτέλεση των κρουστών με δύο τρόπους: είτε με το να εκτελέσει τις φράσεις στο όργανο σε μια ταχύτητα στην οποία ο μαθητής να προλαβαίνει να παρατηρεί οπτικά και ηχητικά, είτε με το να εκφέρει λεκτικά την φράση που παίζει. Εδώ θα επιχειρήσω να εξηγήσω κάποια ζητήματα σχετικά με τον δεύτερο τρόπο.
Στον κόσμο του ρυθμού και της εκτέλεσης κρουστών οργάνων, υπάρχει μια μάλλον παγκόσμιας εμβέλειας συνήθεια να αναθέτουμε μια συλλαβή σε κάθε ξεχωριστό και αναγνωρίσιμο ήχο. Αυτό είναι μια πρακτική που έχει φτάσει σε υψηλά επίπεδα συστηματοποίησης στην Ινδική ρυθμική (που άλλωστε έχει και μια σημαντικότατη σολιστική παράδοση, αλλά και ένα καθαρά προφορικό σύστημα εκμάθησης), ενώ στις Μεσογειακές μουσικές τα πράγματα ήταν, τουλάχιστον ως πρόσφατα, λιγότερο συγκεκριμένα: το ποιες συλλαβές αντιστοιχούσαν σε ποιους ήχους ήταν κάτι που εξαρτιόταν κυρίως από την εκάστοτε τοπική παράδοση και τον κάθε εκτελεστή. Αυτές οι συλλαβές ονομάζονται «ονοματοποιητές» ή «ονοματοποιητικές» ακριβώς επειδή προσπαθούν με τη γλώσσα να μιμηθούν τον παραγόμενο ήχο από το όργανο. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που δεν αφορά αποκλειστικά τη μουσική, αντίθετα υπάρχουν πολλές λέξεις σε όλες τις γλώσσες που έχουν επινοηθεί με σκοπό να μεταφέρουν την ηχητική εντύπωση ενός φυσικού ήχου. Για παράδειγμα όταν μια γάτα βγάζει αυτή την χαρακτηριστική μακρόσυρτη φωνούλα λέμε ότι «νιαουρίζει», καθώς ο ήχος της μπορεί να προσεγγιστεί με τη λέξη «μιάου» ή «νιάου». Λέμε ότι η πόρτα «τρίζει», καθώς η ακολουθία «τρρρρρρρρρ» είναι ικανή να μεταφέρει την εντύπωση ενός πράγματος που δονείται με ιδιαίτερο τρόπο ώστε να «τρέμει».
Επιστρέφοντας στο θέμα μας, γνωρίζοντας εκ των έσω όλο αυτό το ζήτημα λόγω της ενασχόλησής μου με την ινδική και μεσογειακή ρυθμική, και αναγνωρίζοντας την υπεροχή ενός συνεπούς τρόπου λεκτικής περιγραφής των ρυθμών, στη συνεργασία μου με τον δεξιοτέχνη των κρουστών Δημήτρη Μπάρμπα (στη σειρά βιβλίων του «Λαβήρυθμος», την οποία επιμελήθηκα ο ίδιος και εκδόθηκαν το 2007-8), οδηγηθήκαμε στην συστηματοποίηση των διαφορετικών τοπικών παραδόσεων αντιστοίχισης ήχων-συλλαβών με έναν τρόπου που, αν μη τι άλλο, έχει σίγουρα ικανή εσωτερική συνέπεια και συνοχή. Είναι βέβαιο ότι μπορούν να υπάρξουν και άλλοι τρόποι συστηματικής αντιστοίχισης ήχων και συλλαβών που τους περιγράφουν, πιστεύω όμως ότι αυτή τη στιγμή είναι ο πληρέστερος και ότι έχει τις προδιαγραφές για να αποτελέσει διεθνές σημείο αναφοράς. Εν ολίγοις, αυτό είναι το σύστημα που ακολουθείται και στην περιγραφή των ρυθμών και σε αυτό τον ιστότοπο, ώστε να αναφωνούμε όλοι με αγαλλίαση «Ευχαριστούμε Τάκη και Σάκη!».
3.1 Το σύστημα των ονοματοποιητών συλλαβών στα κρουστά
Εν συντομία, η λογική του συστήματος είναι η εξής:
- Όλοι οι ήχοι ενός κρουστών μπορούν να περιγραφούν λεκτικά, με τη χρήση κατάλληλων συλλαβών.
- Γενικά, υπάρχει αντιστοιχία κάθε ξεχωριστού ήχου με μία και μόνο συλλαβή. Υπάρχουν όμως και κάποιες εξαιρέσεις σε αυτό, που μπορεί να επιτάσσουν λόγοι ευφωνίας, ή ευκολίας στην ταχύτητα.
- Κάθε συλλαβή που αντιστοιχεί σε κάποιον ήχο ξεκινά με 1 ή 2 σύμφωνα, που ακολουθούνται από 1 ή περισσότερα φωνήεντα.
- Το σύμφωνο που βρίσκεται στην αρχή μας δείχνει ποιο ηχόχρωμα [ποιον ήχο, ποιο κρούσμα] πρέπει να παίξουμε, π.χ. τα συνηθέστερα σύμφωνα σε χρήση σε κρουστά με μονή μεμβράνη είναι τα D, K, T, Sh και τα πιο εξεζητημένα τα Kl, Ch, Tr, Kr, Ks, P, B, G, F, H. Τα δεύτερα δεν χρησιμοποιούνται καθόλου στην ανάλυση που γίνεται εδώ.
- Το φωνήεν (ή φωνήεντα) που ακολουθεί υποδεικνύει την σχετική ένταση με την οποία πρέπει να εκτελεστεί ο ήχος ως εξής: “a” – δυνατά, “e” – μέτρια, “i” – σιγανά. Χρησιμοποιείται επίσης το “u” – πολύ δυνατά σε περιπτώσεις όπως στον ήχο Dum. Για παράδειγμα, το ηχόχρωμα που παράγεται με κρούση του δακτύλου στην περιφέρεια της μεμβράνης μπορεί να ονομάζεται Ta, Te ή Ti (σε φθίνουσα σειρά έντασης).
- Όταν υπάρχει ο ίδιος ήχος δυο φορές σε γρήγορη διαδοχή, τότε το δεύτερο σύμφωνο αντικαθίσταται με R. Αυτή η επιλογή εξηγήθηκε πιο πάνω με το παράδειγμα του «τρρρριξίματος» καθώς με το σύμφωνο R μπορώ να κάνω «τρρρίλια» ή «ρρρούλο» με τη γλώσσα, προσομοιώνοντας το ρούλο στα κρουστά. Για παράδειγμα οι ήχοι Ki-Ki, όταν παίζονται γρήγορα θα πρέπει να περιγραφούν ως Ki-Ri, και οι ήχοι Ti-Ti ως Ti-Ri. Για να πειστείτε, δοκιμάστε να πείτε Ti-Ti πολλές φορές συνεχόμενα και παρατηρείστε σε ποια ταχύτητα φτάνετε. Αλλάξτε το σε Ti-Ri και δείτε ότι μπορείτε να το πείτε ακόμη γρηγορότερα!
5 Συνοπτικός οδηγός στην κατανόηση των πινάκων
{αναφέρεται στους πίνακες που υπάρχουν στα λήμματα για τους ρυθμούς, στο Λεξικό}
- 1η σειρά: ο αριθμός των παλμών (ή χτύπων ή χρόνων). Εδώ πρέπει να επισημάνω ότι αυτό δεν είναι απόλυτο, καθώς ρυθμοί στα 2 μπορούν να θεωρηθούν και ως ρυθμοί στα 4 ή στα 8, ενώ ρυθμοί στα 3 μπορούν να θεωρηθούν και ως ρυθμοί στα 6 ή στα 12. Για το λόγο αυτό και έχουν ομαδοποιηθεί αντίστοιχα.
- 2η σειρά: τα σημεία (συμβολίζονται με ‘x’) στα οποία χτυπάμε το πόδι (ή παλαμάκια, όσοι δεν παίζουν κρουστό). Εδώ χρειάζεται προσοχή στο εξής: ενώ στους περισσότερους ρυθμούς τα σημεία στα οποία χτυπάει το πόδι ταυτίζονται με σημεία που τονίζουν τα χέρια, υπάρχουν περιπτώσεις όπως για παράδειγμα το Μαχσούμ (απλό τσιφτετέλι) ή το Ζεϊμπέκικο, στους οποίους είναι αμφίσημο το πώς πρέπει να χτυπάει το πόδι: πρέπει να χτυπάει ισόχρονα ή να υποδεικνύει τους χαρακτηριστικούς αντιχρονισμούς, ακολουθώντας τα χέρια (ή τις κινήσεις του χορευτή); Στις περιπτώσεις αυτές, προστίθεται μια ακόμη σειρά, στην οποία γράφεται το εναλλακτικό μέτρημα του ποδιού.
- 3η σειρά: οι διάρκειες (σε παλμούς) κάθε τμήματος του μέτρου, ή, αλλιώς, οι ομαδοποιήσεων των παλμών σε ενότητες. Αρχή της ενότητας θεωρείται το σημείο στο οποίο χτυπάμε το πόδι. Στη ρυθμολογία συνήθως διακρίνουμε μικρές (2 παλμών) ή μεγάλες (3 παλμών) ενότητες, ισχυρίζομαι όμως ότι υπάρχουν λόγοι να υιοθετήσουμε και τη λογική των ενοτήτων με 1 ή 4 παλμούς (ή ακόμη και 5, αν ακολουθήσουμε την ινδική ρυθμική των vibhāga-s / τμημάτων του μέτρου που μπορούν να περιλαμβάνουν μέχρι 5 mātrā-s).
- 4η σειρά: η πιο απλή εκδοχή του ρυθμού (το μετρικό του σχήμα) με τις συλλαβές που υποδεικνύουν πώς εκτελείται συνήθως σε κρουστό με μία μεμβράνη. Μέχρι το σημείο αυτό θεωρώ πώς όλοι, λίγο-πολύ, οι μαθητές θα είναι σε θέση να κατανοήσουν και να εκτελέσουν.
- 5η κ.ε. σειρές: γεμίσματα και παραλλαγές στην βασική εκδοχή. Η αλήθεια είναι ότι από εδώ και πέρα, τα πράγματα γίνονται κάπως πιο δύσκολα για τους περισσότερους μαθητές, και, ενδεχομένως, θα πρέπει να δουλεύονται με τους ικανότερους.
- Στις σειρές 4 κ.ε., όπου αναφέρονται τα μετρικά σχήματα, αν μέσα σε κάποιο κουτάκι (που πάντα έχει συνολική διάρκεια 1 παλμού) αναφέρονται 2 ή περισσότερες συλλαβές, σημαίνει ότι πρέπει να μοιραστούν ισόχρονα στον συνολικό χρόνο του κουτιού. Δίνω μερικά παραδείγματα και την αντιστοιχία τους με την Δυτική σημειογραφία, ώστε να γίνει σαφές [έστω ότι κάθε παλμός αντιστοιχεί σε διάρκεια ενός τετάρτου]:
- TaKi = 2 όγδοα
- TaKeRe = τρίηχο ογδόων
- Ta – Ke = τρίηχο ογδόων, από το οποίο κρούονται το 1ο και το 3ο
- TeReKiTe = δέκατα-έκτα
- Te – KiTe = δέκατα-έκτα, από τα οποία κρούονται το 1ο, 3ο και 4ο [αλλιώς, όγδοο και δύο δέκατα-έκτα]
6 Ρυθμοί στα 2, 4 και 8
6.1 Πωγωνίσιο (4/4) { = 46-138} [Ήπειρος]
1 |
+ |
2 |
+ |
3 |
+ |
4 |
+ |
x |
x |
x |
x |
||||
2 |
2 |
2 |
2 |
||||
Du |
Um |
Ta |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
Dum |
Ki |
Ta |
Ta |
Du |
Ki |
Ta |
Ki |
Dum |
Kiri |
Ta |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
Dum |
Kiri |
Ta |
Ta |
Du |
De |
Ta |
a |
Dum |
De |
Ta |
Te |
Du |
De |
Ta |
KiRi |
6.2 Μπάλος (2/4), { = 50-120}, [Νησιά Αιγαίου]
1 |
+ |
2 |
+ |
x |
x |
||
1 |
1 |
||
Duu |
umKa |
Duum |
Taa |
Duu |
um-Kare |
Dee |
Taa |
6.3 Ρούμπα / Συρτός (4/4 ή 8/8) { = 80-120} [Πανελλήνιος, διαδομένος σε όλη την Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή]
http://www.musicking.gr/Rumba/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
x |
x |
x |
|||||
3 |
3 |
2 |
|||||
Du |
u |
um |
Ta |
a |
a |
Ta |
a |
Du |
um |
Ti |
Ta |
a |
Ti |
Ta |
a |
Dum |
Ki |
Ti |
Ta |
Ki |
Ti |
Ta |
Ki |
Dum |
kiri |
Ti |
Ta |
kiri |
Ti |
Ta |
kiri |
Du |
u |
um |
Sha |
a |
a |
Sha |
a |
Δείτε σχετικό εκπαιδευτικό βίντεο, με τον Δημήτρη Παναγούλια να δείχνει μια εισαγωγική προσέγγιση στην Μεσογειακή εκδοχή της Ρούμπα, στο κρουστό Darbuka. Video by Sakis Laios, www.musicking.gr 2013
6.4 1ο Cifteteli / Μαχσούμ (4/4 ή 8/8) { = ...-...} [Πανελλήνιος, αραβικής προέλευσης]
http://www.musicking.gr/maqsum/?lang=el
Mahsum
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
x |
x |
x |
x |
||||
2 |
2 |
2 |
2 |
||||
Dum |
Ta |
a |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
Dum |
Ta |
Ki |
Ta |
Du |
Ki |
Ta |
Ki |
Dum |
Ta |
KiRi |
Ta |
Du |
KiRi |
Ta |
KiRi |
Dum |
Sha |
a |
Sha |
Du |
um |
Sha |
a |
Dum |
Sha |
Ki |
Sha |
Du |
Ki |
Sha |
Ki |
Dum |
Sha |
Ti |
Sha |
Du |
Ti |
Sha |
Ti |
Dumki |
Shaki |
Tiki |
Shaki |
Duki |
Tiki |
Shaki |
Tiki |
6.5 Ουάχντε (8/8, 2-2-2-2), { = ...-...} [Αραβικής προέλευσης]
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
x |
x |
x |
x |
||||
2 |
2 |
2 |
2 |
||||
Duum |
tiKa |
aki |
Taa |
tiKa |
aki |
Taa |
tiki |
Duum |
tiKa |
tiki |
Taa |
tiKa |
tiki |
Taa |
tiki |
Κατά λέξη «ένα Dhe», όνομα που προέρχεται από το ένα και μοναδικό Dum που χρησιμοποιείται στην αρχή του μέτρου, το Ούαχντε αποτελεί την βάση για πολλά παράγωγα Τσιφτετέλια (Ουάχντε Ινούς, Ρόμικο).
6.6 Μπεράτι 8σημο (8/4, 3-2-3), { = ...-...}, [Ήπειρος]
Μπεράτι 8σημο
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
x |
x |
x |
|||||
2 |
3 |
3 |
|||||
Dum- |
Ta- |
Dum- |
Ta- |
-- |
DuTe |
Dum- |
TeTa |
Du--Kr |
TeTa |
Dum |
Ta- |
TeTa |
Du--Kr |
TaDum |
Ta- |
7 Ρυθμοί στα 3, 6 και 12
7.1 Ηπειρώτικο (δίμετρο 3/4), { = ...-...}, [Ήπειρος]
1o μέτρο |
2o μέτρο |
||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
Dum- |
TaKe |
TaKe |
Dum- |
Ta- |
Ta- |
Dum-KiRi |
TaKe |
TaKe |
Dum- |
Ta- |
Ta- |
Dum-KiRi |
TaKe |
TaKe |
Dum-KiRi |
TaKe |
Dum- |
Dum- |
Ta-KiRi |
TaKe |
DuKe |
Dum- |
Ta- |
7.2 Ζωναράδικο (6/8, 3-3), { = ...-...} , [Θράκη]
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
x |
x |
||||
3 |
3 |
||||
2 |
2 |
2 |
|||
Du |
Ki |
Dum |
Ka |
Ti |
Ki |
Du |
um |
Ta |
Ta |
ki |
Ta |
Ο Ζωναράδικος είναι γρήγορος και δυναμικός ρυθμός. Χρειάζεται προσοχή στο πώς τον αποτυπώνω παραπάνω στο μετρικό του σχήμα. Είναι εξάσημος, αλλά με εσωτερική αμφίσημη εσωτερική διαίρεση: μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει 2 ενότητες των 3 παλμών, ή 3 ενότητες των 2. Η πρώτη εντύπωση προκύπτει από την ύπαρξη της τονισμένης συλλαβής Ka στον 4o χρόνο (που χωρίζει το μέτρο σε 2 μέρη) και η δεύτερη από την ύπαρξη μπάσου ηχοχρώματος Dum στο 1 και στο 3, που οδηγεί το νου να θεωρήσει ότι πρόκειται για τριμερή ρυθμό: DuKi - DuKa - TiKi. Συνήθως οργανώνεται σε τετράμετρα, με τα τρία πρώτα μέτρα ίδια, κατά το παραπάνω μετρικό σχήμα, και το τέταρτο μέτρο να περιλαμβάνει μόνο 2 δυνατούς ήχους στην αρχή και στο μέσο του μέτρου, ως εξής:
DuKiDu KaTiKi
DuKiDu KaTiKi
DuKiDu KaTiKi
Dhuuum Kraaan {Kraan = Ka + Ta, σε flam}
7.3 Χασάπικο (6/8, 3-3), { = ...-...}, [Πανελλήνιος, με προέλευση μάλλον από τη Θράκη]
Χασάπικος
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
x |
x |
||||
3 |
3 |
||||
Dum |
Ke |
Ke |
Ta |
Ke |
Ke |
http://www.musicking.gr/hassapiko/?lang=el
7.4 Τσάμικος (3/4, 6/8 ή 12/8) ) { = 60-120} [Ήπειρος, Ηπειρωτική Ελλάδα]
http://www.musicking.gr/Tsamikos/?lang=el
Τσάμικος - απλή (έως απλοϊκή) μορφή
1 |
2 |
3 |
x |
x |
|
2 |
1 |
|
Dum |
TaTa |
DuTa |
Η παραπάνω απλή μορφή αναφέρεται εδώ αποκλειστικά ως αρχικό σημείο αναφοράς και δεν συνίσταται για χρήση σε πραγματική εκτέλεση.
Τσάμικος - σύνθετη & ολοκληρωμένη μορφή σε δίμετρο 6/8 + 6/8
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
x |
x |
x |
x |
||||||||
4 |
2 |
4 |
2 |
||||||||
Dum |
s Ki |
Te |
Ka |
Ta |
Ka |
Dum |
s Ki |
Te |
Ka |
Dum |
Ka |
Dum |
- Ti |
Te |
Dum |
Ta |
a |
Dum |
ssTiKi |
Te |
Dum |
TaKe |
TaKe |
8 Ρυθμοί στα 7
8.1 Καλαματιανός (7/8, 3-2-2), { = 50-216}, [Πανελλήνιος]
http://www.musicking.gr/kalamatianos/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
x |
x |
x |
||||
3 |
2 |
2 |
||||
Du |
um |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
Du |
um |
Ta |
Dum |
um |
Ta |
Ta |
Dum |
Ki |
Ta |
Dum |
Ki |
Ta |
Ki |
Dum |
Kiri |
Ta |
Dum |
Kiri |
Ta |
Kiri |
Δείτε σχετικό εκπαιδευτικό βίντεο, με τον Δημήτρη Παναγούλια να δείχνει μια εισαγωγική προσέγγιση στον ρυθμό του Καλαματιανού στο κρουστό Darbuka. Video by Sakis Laios, www.musicking.gr 2013
8.2 Raiko - Ράικο (7/8, 3-2-2), { = ...-...}, [Βορειο-δυτική Μακεδονία]
http://www.musicking.gr/Raiko/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
x |
x |
x |
||||
3 |
2 |
2 |
||||
Du |
ki |
ti |
Ta |
ki |
Ta |
ki |
8.3 Μπεράτι 7σημο (7/8, 3-2-2), { = ...-...}, [Ήπειρος]
Μπεράτι 7σημο
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
x |
x |
x |
||||
3 |
2 |
2 |
||||
Du |
um |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
Du |
um |
Ta |
Dum |
um |
Ta |
Ta |
Dum |
Ki |
Ta |
Dum |
Ki |
Ta |
Ki |
Dum |
Kiri |
Ta |
Dum |
Kiri |
Ta |
Kiri |
8.4 Μαντηλάτος (7/8, 2-2-3) { = 144-240} [Θράκη]
http://www.musicking.gr/mantilatos/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
x |
x |
x |
||||
2 |
2 |
3 |
||||
Du |
um |
Ta |
a |
Ta |
a |
a |
Dum |
ke |
Ta |
ke |
Ta |
ke |
ke |
Dum |
kere |
Ta |
kere |
Ta |
ke |
ke |
Du |
um |
Du |
um |
Ta |
a |
a |
Du |
Ke |
Du |
Ke |
Ta |
Ke |
Te |
Dum |
kere |
Dum |
kere |
Ta |
ke |
Te |
8.5 Τικ τρομαχτόν (7/8, 2-2-3), { = ...-...}, [Πόντος]
http://www.musicking.gr/tik_tromachto/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
x |
x |
x |
||||
2 |
2 |
3 |
||||
Du |
um |
Ta |
a |
Ta |
a |
a |
Du |
um |
Du |
um |
Ta |
a |
a |
9 Ρυθμοί στα 9 και 18
9.1 Καρσιλαμάς (9/8, δ΄ τύπου: 2-2-2-3) { = 92-152} [Μικρά Ασία, Θράκη, Βορειο-δυτική Μακεδονία]
http://www.musicking.gr/dictionary/karsilamas/
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
x |
x |
x |
x |
|||||
2 |
2 |
2 |
3 |
|||||
Du |
um |
Ta |
Ka |
Du |
um |
Ta |
Ka |
Ta |
Du |
um |
TaKi |
TaKi |
Du |
um |
Ta |
Ta |
TaKi |
9.2 Συγκαθιστός (9/8, δ΄ τύπου: 2-2-2-3) { = 92-152} [Θράκη]
9.3 Ζεϊμπέκικο (18/8 ή 9/4, 2-4-2-4-4 - 2-4-2-4-4-4 ή 1-2-1-2-2 - 1-2-1-2-2-2) { = ...-...} [Μικρά Ασία]
http://www.musicking.gr/zeimbekiko/?lang=el
Ζεϊμπέκικο σε Αργό τέμπο
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x x |
- x |
x |
x |
x x |
- x |
x |
x |
x |
2 |
2 |
2 |
3 |
|||||
DumDum |
aTa |
Duum |
Taa |
DumDum |
aTa |
Duum |
Taa |
Taa |
Ζεϊμπέκικο σε Γρήγορο τέμπο
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
2 |
2 |
2 |
3 |
|||||
DumTa |
aTa |
Duum |
Taa |
DumTa |
aTa |
Duum |
Taa |
Taa |
DumTa |
KiTa |
DumKi |
TaKi |
DumTa |
KiTa |
DumKi |
TaKi |
TaKi |
9.4 Παλιό Ζεϊμπέκικο (18/8 ή 9/4, 4-4-4-6 ή 2-2-2-3), { = ...-...} , [Μικρά Ασία]
http://www.musicking.gr/Palio%20Zeimbekiko/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
2 |
2 |
2 |
3 |
|||||
Duum |
TaTa |
Taa |
Taa |
Duum |
TaTa |
Taa |
Taa |
Taa |
9.5 Διπάτ (9/8, 2-3-2-2), { = ...-...}, [Πόντος]
Διπάτ
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
x | x | x | x | |||||
2 | 3 | 2 | 2 | |||||
Du - | um - | Du - | um - | Ka - | Du - | - Ka | - - | Ka - |
Du - | um - | Du - | Ka - | Ka - | Du - | - Ka | (Ka) - | Ka - |
Dha | a | Dha | a | Ka | Dha - | - Ka | Di Di | Ka - |
10 Ρυθμοί στα 5 και στα 10
10.1 Μπαϊντούσκα (5/8, 2-3), { = ...-...}, [Θράκη]
βλ. http://www.musicking.gr/Baiduska/?lang=el
Μπαϊντούσκα
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
x |
x |
|||
2 |
3 |
|||
Du |
um |
Ta |
a |
a |
Dum |
Ke |
Ta |
Ke |
Ke |
Dum |
KeKe |
Ta |
Ke |
Ke |
10.2 Τικ (5/8, 3-2), { = ...-...}, [Πόντος]
http://www.musicking.gr/tik/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
x |
x |
|||
3 |
2 |
|||
Du |
um |
Ka |
Dum |
Ka |
Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους ρυθμούς με περιττό αριθμό παλμών, έτσι και το Τικ συνήθως εκτελείται σε δίμετρο, ως εξής:
1ο μέτρο |
2ο μέτρο |
||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
3 |
2 |
3 |
2 |
||||||
Du |
um |
Ka |
Dum |
Ka |
Du |
um |
Ka |
Du |
um |
Dum |
ki |
Ka |
Dum |
Ka |
Du |
um |
Ka |
Du |
um |
Dum |
KiRi |
Ta |
Dum |
KeKe |
Dum |
KiRi |
Ta |
Du |
um |
DuKi |
TiKi |
Ta |
Dum |
Ka |
Dum |
KiRi |
Ta |
Dum |
Ka |
10.3 Ζαγορίσιος (10/8 ή 5/4), { = ...-...}, [Ήπειρος]
http://www.musicking.gr/dictionary/zagorisio/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
x |
x |
x |
x |
x |
|||||
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
|||||
Du |
um |
Ta |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
a |
a |
Du |
Kiri |
Ta |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
a |
a |
Du |
Kiri |
Ta |
Ta |
Du |
um |
Ta |
Kiri |
Ta |
Ta |
10.4 Σεμάι (10/4, 3-2-2-3), { = 60-120}, [Μικρά Ασία]
http://www.musicking.gr/Semai/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
x |
(x) |
x |
x |
(x) |
x |
(x) |
|||
3 |
2 |
2 |
3 |
||||||
Du |
um |
Te |
Ta |
a |
Dum |
Dum |
Ta |
a |
Ta |
Du |
um-KiTi |
Te |
Ta |
TeKe |
Dum |
Dum |
Ta |
a |
Takitiki |
10.5 Τζουτζουνά ή Τζουρτζουνά (10/8, 3-2-2-3), { = 120-200}, [Μικρά Ασία]
http://www.musicking.gr/Tzoutzouna/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
x |
x |
x |
x |
||||||
3 |
2 |
2 |
3 |
||||||
Du |
u |
um |
Ta |
a |
Du |
um |
Ta |
a |
a |
Du |
um |
Te |
Ta |
a |
Du |
um |
Ta |
a |
Te |
Dum |
Ki |
Te |
Ta |
Ki |
Dum |
Ki |
Ta |
Ki |
Ta |
Du |
KiRi |
Te |
Ta |
Ki |
Dum |
Ki |
Ta |
TiKi |
Tiki |
DuKi |
TiKi |
Te |
Ta |
Ki |
DuKi |
TiKi |
Ta |
Ki |
Te |
11 Ρυθμοί στα 11
11.1 Patrunino - Πετρούλα (11/8, 3-2-2-2-2), { = ...-...} , [Βορειο-δυτική Μακεδονία]
http://www.musicking.gr/Patrunino/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
x |
x |
x |
x |
x |
||||||
3 |
2 |
2 |
2 |
2 |
||||||
Dum |
ki |
ti |
Du |
ki |
Ta |
ki |
Du |
ki |
Ta |
ti |
11.2 Stankena, Stankino ή Molaevo (11/8, 2-2-3-2-2), { = ...-...}, [Βορειο-δυτική Μακεδονία]
http://www.musicking.gr/Stankino/?lang=el
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
x |
x |
x |
x |
x |
||||||
2 |
2 |
3 |
2 |
2 |
||||||
Du |
um |
Ta |
ti |
Du |
um |
(ki) |
Du |
um |
Ta |
ti |
12 Ρυθμοί στα 15
12.1 Pusedniča - Γονατιστός (15/8, 4-4-3-2-2), { = ...-...}, [Βορειο-δυτική Μακεδονία]
http://www.musicking.gr/Pusedni%C4%8Da/?lang=el
Pusedniča – Γονατιστός
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
x |
(x) |
x |
(x) |
x |
x |
x |
||||||||
2 |
2 |
2 |
2 |
3 |
2 |
2 |
||||||||
Du |
um |
Ta |
a |
Du |
um |
Ta |
a |
Du |
um |
ti |
Ta |
a |
Ta |
a |
13 Ρυθμοί στα 16
13.1 Pučeno - Πουστσένο - Λυτός (9/8 + 7/8, 2-2-2-3 + 2-2-3), { = ...-...}, [Βορειο-δυτική Μακεδονία]
http://www.musicking.gr/pusceno/?lang=el
Puceno – Πουστσένο – Λυτός (9/8 + 7/8, 2-2-2-3 + 2-2-3)
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
x |
|||||||||
2 |
2 |
2 |
3 |
2 |
2 |
3 |
|||||||||
Du |
um |
Ta |
a |
Du |
um |
Ta |
Ka |
Ta |
Du |
um |
Ta |
a |
Ta |
Ka |
Ta |
Dum |
Ki |
Ta |
Ki |
Dum |
Ki |
Ta |
Ka |
Ta |
Dum |
Ki |
Ta |
Ki |
Ta |
Ka |
Ta |
Βιβλιογραφία
Ανθολογία Μουσικολογικών Ανακοινώσεων και Δημοσιευμάτων 1954-2008, Καβακόπουλος, Παντελής, (Παντελής Καβακόπουλος: Αθήνα, 2008), [επιμ. Σάκης Λάιος]
Σκοποί και χοροί της Βορειοδυτικής Μακεδονίας, Καβακόπουλος, Παντελής, (ΙΕΜΑ: Αθήνα, 2006), [επιμ. Σάκης Λάιος]
Λαβήρυθμος [4 τόμοι], Μπάρμπας, Δημήτρης,(Δημήτρης Μπάρμπας: Θεσσαλονίκη, 2007), [επιμ. Σάκης Λάιος]